این مطلب با کوشش سرکار خانم دکتر زهرا بهاری، مدیریت و مشاور خانواده مرکز مشاوره بهار اندیشه به ثبت رسیده است.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقايسه میزان اثربخشی آموزش برنامه غنی سازی ارتباط و آموزش برنامه کوتاه مدت راه حل محور در کاهش پرخاشگری زوجین متقاضی طلاق (ارتباطی پنهان) انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه، همراه با پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری پژوهش شامل 21 زوج از متقاضیان طلاق مراجعه کننده به مرکز مشاوره پیش از طلاق دادگستری کرج در سال 1399 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه ی مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه پرخاشگری ارتباطی پنهان(نلسون و کارول، 2006) بود. داده های  پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس در زوجین تحت مداخله های غنی سازی ارتباط (01/0p<) و راه حل محور (01/0>P) را نشان داد. هر دو گروه، پرخاشگری کمتری از زوجین گروه گواه نشان دادند و تفاوت معنی داری بین تاثیر این دو نوع مداخله در کاهش پرخاشگری مشاهده شد. نتیجه گیری: بر اساس هاي یافته پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که درمان غنی سازی ارتباط با بهره گیری از فنونی همانند تنظیم عواطف و مدیریت موقعیت های تعارض آمیز و  درمان کوتاه مدت راه حل محور با بهره گیری از فنونی همانند تاکید بر نقاط قوت فردی، می تواند به عنوان یک درمان کارآمد در کاهش پرخاشگری زوجین متقاضی طلاق مورد استفاده قرار گیرد.

واژه های کلیدی: درمان غنی سازی ارتباط، درمان  راه حل محور، پرخاشگری، مشاور خانواده و طلاق.

مقدمه

طلاق یکی از دشوارترین رویدادهای زندگی هر انسانی است. اتمام یک رابطه، به دلیل وابستگی های موجود، بسیار تلخ و ناگوار است (گاتمن[1] ، 1399). چرا که رابطه زناشویی یک ارتباط انسانی منحصر به فرد است که با هیچ یک از روابط بین فردی دیگر قابل مقایسه نیست، فقط در این شکل از روابط است که تمام ابعاد زیستی، معنوی، اجتماعی و عاطفی انسان مورد توجه قرار می گیرد (مک کی[2]، 1396) و حتی زمانی که این رابطه در قالب های روان شناختی مطرح می شود، پیچیدگی آن دو چندان می شود، به همین دلیل اختلافات و مشکلاتی که منجر به طلاق و جدایی زن و شوهر می گردد، پیچیده و پنهان است( آئرسپرگ، ولاساک، پونوکنی، و بارت[3]، 2019). یکی از آسیب های طلاق، کاهش پرخاشگری زوجین متقاضی طلاق پنهان می باشد. پرخاشگری ارتباطی پنهان برگزیده اعمالی است که به منظور دستکاری و کنترل شریک زندگی به کار گرفته می شود  و به عنوان رفتارهایی  که به همسر آسیب می رسانند نظیر صدمه زدن به روابط یا احساس پذیرش، تخریب روابط دوستانه و تعارضات شدید اطلاق می گردد (هترینگتون، کاکس[4]و کاکس 2017). نتایج تحقیقات نشان داد، تعارضات پرخاشگری ارتباطی پنهان، متمرکز بر مثلث سازی با فرزندان در تعارض بین فردی بود، این رفتارها شکلی از پرخاشگری ارتباطی پنهان هستند که همسران در تلاش برای بدست آوردن قدرت و کنترل رابطه، یک فرزند را در رابطه، علیه همسر، به عنوان مدافع خود درگیر ساخته تا از طریق بدنام کردن والد دیگر در حضور کودک، یا از طریق استفاده از فرزند در جهت گرفتن اطلاعاتی در مورد والد دیگر (همسرش) این کار را انجام دهد، لذا توجه به این نوع از پرخاشگری در روابط زوجی بسیار مهم و حیاتی است (گاودو و گورنی[5]، 2018؛ اسنیدر[6]، 2012).اقداماتی که زوجین برای کاهش پرخاشگری خود انجام می دهند در حل تعارضات ایجاد شده و رابطه زناشویی اهمیت زیادی دارد و درمانگران با ارائه ی آموزش های مختلف سعی بر این داشته ودارند تا به شیوه ای عمل نمایند که زوجین به روش بهتری با هم ارتباط برقرار کنند و درنتیجه ناسازگاری ها ودرگیری های زوجین به حداقل تنزل پیدا کند. درمان غنی سازی ارتباط یکی از درمانهای کلیدی در حل تعارضات زوجین می باشد( رحمتی، احمد برآبادی و حیدرنیا، 1399). زوج ها در مدل غنی سازی ارتباط به عنوان افرادی تلقی می شوند که فاقد مهارتهای ویژه و ضروری زندگی هستند و نیاز دارند به منظورارتقاء نحوه تعاملات میان فردی آموزش ببینند تا در نتیجه بتوانند کیفیت روابط صمیمانه محوریِ خود را افزایش دهند( رحمتی، احمد برآبادی و حیدرنیا، 1399). این کار هم به صورت بالینی، به منظور ترمیم روابطی که دچار مشکل شده اند و هم در شکل غیربالینی، به منظور غنا بخشیدن به روابطی که اساسا بی نقص هستند، انجام می شود. در هر دو حالت، مدل آموزش مهارتِ مشابهی به کاربرده می شود تا به زوج ها کمک کند الگوهای تعاملی مثبت و جدید را یاد بگیرند، و این کار را از طریق ارائه ی ابزار ضروری به آنها برای حل مشکل توسط خودشان و بالا بردن میزان رضایت آنها از رابطه انجام دهند (کیانی پور، محسن زاده و زهرا کار، 1396). درمان دیگری که در این پژوهش بکار گرفته شد درمان راه حل محور بود.  درمان راه حل محور بر اساس فلسفه ی ساختارگرایی اجتماعی بنا شده است و به جای توجه به شخصیت و آسیب شناسی روانی و همچنین به جای توجه به مشکلات و گذشته، به زمان حال می پردازد که براساس هدف های مثبت شخص هدایت می شود و به زبان درمان جو بیان و تحت کنترل او تعیین می شود( شوریچ، بیدل و وانری کگم[7]، 2019). مهم ترین مهارت هایی که در این درمان مورد استفاده قرار می گیرند شامل، برجسته کردن قابلیت ها و منابع، تحسین کردن و استفاده از زبان آینده یا اتخاذ موضع پیش فرضانه است(برزگر، بوستانی پور،  فتوح آبادی، زهره ای و ابراهیمی، 1398). بنابراین  با توجه به کاربرد درمان غنی سازی ارتباط و درمان کوتاه مدت راه حل محور بر کاهش پرخاشگری  زوجین متقاضی طلاق، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به پرسشهای زیر است:

آیا مشاوره گروهی مبتنی بر درمان  غنی سازی ارتباط و درمان کوتاه مدت راه حل محور در کاهش پرخاشگری زوجین ارتباطی پنهان موثر بوده است؟

آیا بین میزان تاثیر درمان  غنی سازی ارتباط و درمان کوتاه مدت راه حل محور در کاهش پرخاشگری زوجین متقاضی طلاق (ارتباطی پنهان ) تفاوت معناداری وجود دارد؟

---

روش پژوهش

طرح پژوهش حاضر به صورت کاربردی ونیمه آزمایشی باسه گروه (دو گروه آزمایشی  یک گروه کنترل )انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زوجینی بودند که به منظورطلاق به مرکز مشاوره دادگستری کرج(حامی) در نیمه دوم سال 1399 مراجعه نموده بودند. داده های گردآوری شده در قالب طرح پیش آزمون ـ پس آزمون و با یک گروه کنترل همراه با پیگیری 45 روزه بود. دوره پیگیری مذکور به دلایلی همچون امکان ریزش آزمودنی ها، طولانی تر شدن دوره ی پیگیری، افزایش مدت زمان پیگیری و همچنین افزایش اثرهای انتقالی، با افزایش مدت زمان پیگیری 45 روزه انتخاب شدند. برای انتخاب نمونه از جامعه مورد نظر ، 100نفراز متقاضیانی که برای طلاق به مرکز مشاوره دادگستری مراجعه کرده بودند در غربالگری شرکت داده شدند. افرادی که درپرسشنامه پرخاشگری ارتباطی پنهان(CRA) نمره بالاتر از (70) گرفتند، انتخاب شدند.در این پژوهش تعداد 24 زوج با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و  در دو گروه آزمایش (هر گروه 8 زوج)  و یک گروه گواه گمارده شدند. پس از ریزش تعداد 21 زوج در پژوهش باقی ماندند (14 نفر در دو گروه آزمایش و 7 نفر در گروه گواه). گروه گواه در انتظار ماند و گروه تحت آموزش غنی سازی ارتباط(7جلسه 90دقیقه ای) وآموزش راه حل محور(7جلسه 90دقیقه ای) مداخله ها را دریافت نمودند. پس از 45 روز جلسه پیگیری بمدت 4 ساعت برای هر سه گروه برگزار گردید. سپس برای رعایت اصول اخلاقی گروه گواه طی 2 روز این آموزش ها را دریافت نمود. در نهایت به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی نظیر شاخص های گرایش پراکندگی مرکزی و استنباطی من جمله تحلیل کواریانس استفاده شده است . شرایط ورود در برگیرنده نداشتن بیماری روانی و بدنی موثر و مشهود، شرکت در نشست ها به طور منظم و گرایش به شرکت دادن همسر در نشست ها بود.

ابزار
پرسشنامه پرخاشگری ارتباطی پنهان (CRA)

مقیاس پرخاشگری ارتباطی پنهان توسط نلسون و کارول، به منظورسنجش کناره گیری عاطفی و خراب کردن وجهه اجتماعی در روابط زوجین در سال 2006 ساخته شده است . این مقیاس نسخه اصلاح شده ای از پرسشنامه خودگزارشی پرخاشگری و قربانی مورالس و کریک (1998) و مقیاس روابط عاشقانه لیندر و همکاران (2002) است. این مقیاس دارای 12 گویه (هر زیر مقیاس دارای 6 گویه است). خرده مقیاس کناره گیری عاطفی شامل سوالات 1تا 6 و خرده مقیاس خراب کردن وجهه اجتماعی شامل سوالات 7تا12 می باشد. کارول و همکاران(2010)ضریب آلفای کرون باخ نمرات کناره گیری عاطفی را برای مردان(90/0)و برای همسران آنها(86/0)و همجنین آلفای کرون باخ خراب کردن وجه اجتماعی را برای شوهران (88/0)و برای همسران آنها(90/0) گزارش کردند. کرامر(2015) نیز در پژوهش خود ضریب آلفای کرون باخ را برای کناره گیری عاطفی و خراب کردن وجهه ی اجتماعی به ترتیب (84/0)و (79/0) در مردان و (82/0) و (84/0) در زنان گزارش کردند. همچنین در این پژوهش ضریب آلفای کرون باخ برای خراب کردن وجهه ی اجتماعی و کناره گیری عاطفی به ترتیب(90/0) و (86/0) در مردان (88/0) و (90/0) در زنان محاسبه شد.ساختارجلسات آموزش غنی سازی ارتباط(نظری، 1383)

برای مطالعه ادامه مقاله، لطفا به مقاله کاهش پرخاشگری ارتباطی پنهان زوجین متقاضی طلاق (بخش2) مراجعه فرمایید.

مرکز مشاوره بهار اندیشه ارائه دهنده خدمات مشاوره ای شامل: مشاوره خانواده و طلاق ، مشاوره تحصیلی و مشاوره خیانت زناشویی آماده خدمت رسانی به شما عزیزان می باشد. برای اطلاعات بیشتر از صفحه اینستاگرام و کانال آپارات ما دیدن فرمایید.

 

در حال پاسخ به: [انصراف]

تعداد حروف باقی مانده: 500

  درج نظر